Wzorem lat ubiegłych Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego już po raz kolejny zorganizowała program edukacyjny "Przywróćmy Pamięć", do którego została zaproszona młodzież z całej Polski.
W projekcie wzięło udział 145 placówek, głównie gimnazjów i liceów, a także ośrodki kultury ze wszystkich województw. Prace nad programem zakończyły dwie finałowe prezentacje. Jedna z nich odbyła się 1 czerwca br. w Synagodze im. Nożyków w Warszawie. Kolejna prezentacja odbyłą się w niedzielę 8 czerwca 2008 r. w Jesziwie Chachmej w Lublinie. Działania na rzecz przywracania pamięci o wielokulturowym dziedzictwie swoich miejscowości zaprezentowało tu blisko 200 uczniów z 34 szkół. Uczestnicy prezentacji mieli również okazję wziąć udział w warsztatach tańca izraelskiego oraz odbyć spacer po żydowskim Lublinie.
Głównym celem programu "Przywróćmy Pamięć" jest zainteresowanie młodych ludzi wielokulturową przeszłością ich regionu, zwrócenie uwagi na wszelkie jej ślady, a tym samym przypomnienie lokalnym społecznościom o jej istnieniu. Przez cały rok szkolny uczniowie badali wielokulturową przeszłość swoich miejscowości i okolic i podejmowali różnorodne działania mające na celu przywrócenie pamięci o społecznościach żydowskich. Młodzi ludzie koncentrowali się zarówno na historii materialnej, jak i na historii mówionej; podejmowali działania na rzecz dialogu międzykulturowego i szerzenia tolerancji.
Uczniowie poznawali kulturę żydowską i przywracali pamięć o przeszłości na różne sposoby - zbierali pamiątki, opiekowali się cmentarzami, fotografowali zachowane zabytki, przygotowywali przewodniki i broszurki, przeprowadzali wywiady ze starszymi mieszkańcami pamiętającymi czasy przedwojenne, uczyli się gotować potrawy kuchni żydowskiej, nawiązywali współpracę z organizacjami działającymi na rzecz kultury żydowskiej, jak również z przedstawicielami gmin żydowskich. Uczniowie prowadzili również działalność promocyjną swoich działań i miejscowości; zapoznawali rówieśników i osoby z innych środowisk z kulturą żydowską, np. poprzez publikowanie informacji o swoich dokonaniach na łamach lokalnej prasy. Poprzez uczestnictwo w programie młodzi ludzie poznali nie tylko historię własnego regionu, historię, kulturę, zwyczaje i codzienne życie Żydów, ale także zaczęli lepiej rozumieć siebie i istotę kulturowej różnorodności.
Młodzież ze szkół z południowo-wschodniej Polski wykazała się szczególnie dużą aktywnością i zainteresowaniem programem. Wielkim sukcesem uczniów z kockiego gimnazjum, nagłaśnianym przez tamtejsze media, było odnalezienie 5 macew zaginionych podczas II wojny światowej. Szkoła z Lubaczowa pozyskiwała pamiątki i dokumenty, które następnie przekazała do miejscowego Muzeum Kresów oraz nawiązała współpracę z lokalną rozgłośnią radiową, zaś uczniowie z lubelskich szkół zorganizowali wiele imprez kulturalnych i spotkań z udziałem pracowników naukowych, które miały przybliżyć kulturę żydowską, a także przeprowadzili wywiady z osobami pamiętającymi czasy przedwojenne, które zaowocowały zebraniem niezwykle cennych i ciekawych informacji.
Opisy wszystkich projektów uczniowskich, wraz z dokumentacją fotograficzną, znaleźć można na stronie www.pamiec.fodz.pl.
Agata Tomaszewska
Koordynatorka Programu "Przywróćmy Pamięć"
Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego
Tel. 022-436-60-00
www.pamiec.fodz.pl