Polska kryje w sobie wiele bogactw, lasy należą do tych najcenniejszych. Nie każdy wie, jak wiele korzyści dają nam lasy i że ponad 80% lasów to własność społeczeństwa, czyli każdego z nas. Zarządcą „naszego majątku” są Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, parki narodowe, gminy oraz inne jednostki skarbu państwa.
O dobrodziejstwach lasów polskich ogólnie dostępnych dla społeczeństwa (nie w każdym kraju tak jest) wiedzą dobrze wszyscy grzybiarze. Ostatnio przeprowadziłam ciekawą rozmowę
z młodą amatorką grzybobrania. Podczas spaceru po lesie zadała mi kilka prostych pytań, które powinien zadać sobie każdy z nas.
Po co jest nam potrzebny las?
Las jako jeden z głównych ekosystemów ma ogromne znacznie przyrodnicze: stwarza warunki bytowania wielu gatunkom roślin i zwierząt, produkuje tlen, kształtuje klimat, reguluje obieg wody
w przyrodzie, chroni glebę przed erozją a przede wszystkim zapobiega powodziom, lawinom
i osuwiskom. W wielu regionach świata chroni obszar przed pustynnieniem.
Cywilizacja ludzka nadała lasom dodatkowe znaczenie - gospodarcze (produkcyjne) i społeczne - jako miejsce zdrowego, aktywnego wypoczynku oraz czynnika zmniejszającego skażenie środowiska.
Co produkuje las?
Las produkuje przede wszystkim drewno niezbędne: w budownictwie oraz do produkcji papieru, mebli, energii. Oprócz tego las dostarcza nam owoców runa leśnego np.: grzyby, które dziś zbieramy.
Jakie lasy występują w Polsce?
Jest to bardzo trudne pytanie. W różnych częściach kraju występują różne gatunki drzew i innych roślin, grzybów i zwierząt. Nie da się porównać lasów z nad morza z lasami z gór. Jedno, co powinno łączyć nasze lasy to bioróżnorodność.
Czym jest bioróżnorodność lasów?
Podczas pobytu w lesie powinniśmy spotykać drzewa, krzewy, rośliny zielne, dużą ilość gatunków grzybów i zwierząt. Gatunki roślin i zwierząt w lesie zależą od specyfiki danego regionu. Jednym
z bardzo ważnych czynników decydujących o różnorodności lasów to znajdujące się w nim martwe drewno (obumierające i martwe drzewa, drobne gałęzie, korzenie wywróconych drzew, pnie i pniaki po złamanych drzewach). Takie drewno jest wykorzystywane jako pożywienie przez wiele organizmów należących do różnych grup systematycznych, najczęściej do grzybów i owadów. Zwierzęta wykorzystują, także próchniejące drewno jako miejsce gniazdowania, schronienia, bądź zimowania. Można powiedzieć, że martwe drewno wcale nie jest martwe, ponieważ tętni na nim życie. Na różne sposoby korzysta z niego około 40% wszystkich gatunków występujących w lesie.
Czy człowiek ma wpływ na to jak wygląda las?
Tak, gospodarka człowieka to jeden z głównych czynników kształtujący obecnie: ilość lasów na świecie, ich kondycję zdrowotną oraz gatunki, które go tworzą. Człowiek może wpływać na lasy bezpośrednio (poprzez gospodarkę leśną) i pośrednio (poprzez emisję zanieczyszczeń i własne zachowanie podczas pobytu w lesie) zarówno pozytywnie jak i negatywnie. Różnorodność lasów zależy od działań człowieka - w szczególności leśników.
Jaki wpływ na bioróżnorodność ma osoba zbierająca grzyby w lesie?
Osoby zbierające grzyby w lesie powinny pamiętać o kilku bardzo ważnych zasadach: po pierwsze nie zostawiać po sobie śmieci i nie hałasować, nie rozgarniać ściółki, nie niszczyć roślinności i grzybów – nawet tych trujących.
Jak zostało napisane we wstępie większość lasów Polsce to własność społeczeństwa. Są one dla nas ogólnie dostępne (między innymi możemy w nich zbierać grzyby).
Lasy to nasze wspólne dobro – szanujmy je!
Magdalena Kita
Chcesz wiedzieć więcej na temat bioróżnorodności? – zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej www.pkegliwice.pl.
Artykuł został sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.